Tytułowa alternatywa z pozoru może wydawać się abstrakcyjna. Bo czemu stawiać w opozycji zabudowę wysokościową i zwartą (lub bogatą w przestrzenie zielone) strukturę miejską. Bardzo często jednak tak się dzieje, że zabudowa wysokościowa działając w sposób punktowy dostarcza użytkowników przestrzeni, generując przy okazji wyzwania w postaci choćby zacienienia czy zapotrzebowania na miejsca parkingowe w okolicy. O kłopotach w przypadku sytuacji takich jak ostatnia pandemia, czy spadki napięcia wobec wyzwań zmiany klimatu nie wspominając.

To jest zaledwie jeden możliwy punkt widzenia. Jeśli natomiast zmienimy nieco perspektywę i do kubatury, jakiej dostarcza zabudowa biurowa czy mieszkaniowa podejdziemy nieco inaczej jako do tworzywa budowania miasta (nie wznoszenia pojedynczych wież-pomników na wybranych posesjach), wtedy problem staje się przyczynkiem do rozwiązania lub nawet dosłownie jego częścią. Bo kubatura i użytkownicy przestrzeni są w mieście przecież nieodzowni. Szczególnie jeśli mamy do czynienia z miejscami takimi jak Plac Zawiszy w Warszawie, gdzie kubatury obecnie brakuje. I ma zaistnieć.

Kubatura jest potrzebna żeby rozwiązać podstawowe problemy tego miejsca, a jest ich niemało. Bardzo ruchliwe i źle na współczesne standardy zorganizowane rondo generuje problemy transportowe, jest niebezpieczne – częste wypadki – i jest zaprzeczeniem wygodnego dla pieszych miejsca, gdzie można przyjemnie poczekać na pociąg. O tym że nie ma nic wspólnego z tytułowym placem nie wspominając. Bliskość węzła (gordyjskiego) transportu kolejowego, który oferuje temu miejscu setki przechodniów generując olbrzymi ruch pieszy, który obsługuje kilka obdrapanych budek i pojedynczy sklep monopolowy na rogu alej Jerozolimskich i Towarowej. Brak wykorzystania potencjału wartościowych obiektów kolejowych – oba budynki dworców są niemal niewidoczne. Brak usług i brak na nie miejsca – bo brakuje ścian miejskiego wnętrza – przyczynia się do zaprzepaszczenia szansy na stworzenie przyjaznej przestrzeni placu. Brakuje też zieleni, a jej rachityczne elementy zlokalizowane są bez możliwości dojścia – pośrodku skrzyżowania. Kolejny problem to gigantyczna przerwa – plac jest jedynym połączeniem pomiędzy Wolą i Ochotą – aż się prosi żeby poszukać połączenia tych dwóch dzielnic poszerzając przejście. Te problemy, które mogą stać się wyzwaniami i w efekcie częścią rozwiązania można długo wymieniać…

I tutaj doszliśmy do sedna sprawy; po raz kolejny chciałabym pokazać studenckie pomysły przekształceń Placu Zawiszy w Warszawie – (tutaj pomysły wcześniejsze 2020/21). Prezentowane projekty powstały w ramach zajęć kursu mgr. Architecture for the Society of Knowledge na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej w ramach przedmiotu Urban Planning. Dużą pomocą w ramach pracy nad projektem okazał się przegląd w połowie semestru, w ramach którego krytykowali nas: Andries Gürse – szef firmy We Love the City z Rotterdamu, Prof. Mirko Guaralda z Queensland University of Technology w Brisbaine, Lia Maria Bezerra z firmy Broadway Malyan i Annika Lundkvist reprezentująca bardzo prężnie rozwijającą się sieć Global Walkability Correspondents Network. Bardzo dziękujemy!

Własne prace projektowe firm We Love the City – między innymi przekształcenia w rejonie stacji kolejowej Amstel w Amsterdamie (włacznie z przebudową samego dworca) oraz Broadway Malyan dotyczyły podobnych tematów i stały się dla młodych architektów inspiracją. Liczymy że nasze pomysły zainspirują i będą użyteczne dla Kolegów ze stołecznego Ratusza.

Serdecznie zapraszamy do oglądania.

Praca 1. Let’s meet at Zawiszy Square przez: Julia Gromny, Ewa Loos, Łukasz Rossa

Praca 2. Come and stay and Zawiszy Square: Enhancing Visitor Experience and Local Engagement for Sustainable Urban Development, przez: Barbara Koch, Siergii Protsan, Magdalena Kijewska

Praca 3. Zawiszy Square Connects, przez: Sasha Słomczyński, Joanna Tokarska, Blerona Cakaj

Praca 4. Walk me home, przez: Shafee Monaff, Anastasiia Makarevych, Alberto Barbero