Konsultowane obecnie zmiany obowiązującego stanu prawnego proponowane w tak zwanej “specustawie mieszkaniowej” w praktyce zmierzają do likwidacji stabilności inwestycyjnej w naszym kraju. Wprowadzenie tej ustawy uniemożliwi zagwarantowanie deweloperowi, który będzie oferował mieszkania w budynku o wysokich walorach, zlokalizowanych w sąsiedztwie terenów otwartych czy z widokiem na park dotrzymanie tych zapewnień. Ponadto w dłuższej perspektywie umożliwienie zabudowy terenów otwartych niezależnie od ich przeznaczenia w planach miejscowych stanie się źródłem istotnych konfliktów społecznych – mieszkańcy terenów, gdzie dojdzie do zamiarów inwestycyjnych likwidacji parków, skwerów, zieleńców, które dotychczas były chronione w planach miejscowych, będą protestować. Podobnie jak protestować będą mieszkańcy przyszłych osiedli wybudowanych bez zapewnienia należytego dojazdu w postaci utwardzonej i oświetlonej ulicy, usług, przykładowo szkoły czy przedszkola w pobliżu czy kanalizacji.

W dłuższej perspektywie nieuporządkowana lokalizacja terenów inwestycyjnych pozbawiona planów spowoduje znaczną rozległość obszarów zurbanizowanych, i może doprowadzić do sytuacji zmniejszenia obszarów upraw i produkcji rolnej. Nadmiernie rozczłonkowana granica obszaru zurbanizowanego pozostaje w konflikcie z użytkowaniem rolniczym, w efekcie taka polityka może doprowadzić do problemów z zaspokojeniem potrzeb Polaków w zakresie produkcji żywności – tak jak miało to miejsce przykładowo w Holandii w okresie II wojny światowej, i jak dzieje się to współcześnie np. we Włoszech.

Przypadkowa, niezaplanowana lokalizacja inwestycji mieszkaniowych na obrzeżach miast i w terenach otwartych wygeneruje dodatkowe potoki ruchu kołowego. Rozproszenie tych terenów uniemożliwi ich skuteczną  obsługę transportem publicznym. Dodatkowe ilości samochodów na ulicach już zakorkowanych miast oznaczać będą jeszcze bardziej zwiększone zanieczyszczenie powietrza i dalsze znaczne pogorszenie jakości życia i zdrowia Polaków.

Praktyczna likwidacja instrumentu planowania przestrzeni jakim jest plan miejscowy zamiast umożliwić realizację inwestycji stanie się jedynie źródłem chaosu. Plany miejscowe nie są barierą inwestycyjną ale gwarantem ładu przestrzeni. rozumianego jako jej racjonalne wykorzystanie. Obecnie uchwalone miejscowe plany zagospodarowania przestrzeni pozwalają na budowę mieszkań w budynkach jedno i wielorodzinnych dla ponad 77 milionów osób. Ponadto obejmujące swoim zasięgiem całość obszaru Polski studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzeni pozwalają na budowę mieszkań dla dalszych 314 milionów. Prawdziwą barierą dla uruchomienia tych terenów nie jest plan lecz brak instrumentów prawnych oraz infrastruktury, które pozwoliłyby na uruchomienie tych terenów.

W miastach nie udaje się łatwe znalezienie terenów pod inwestycje, pomimo iż szereg działek stoi od lat pustych i ich właściciele traktują je jako lokatę kapitału, czekając na wzrost cen nieruchomości. Do celowego burzenia istniejących naniesień przyczynia się sposób naliczania podatku od nieruchomości, który faworyzuje tereny puste. Zmiana sposobu naliczania podatku katastralnego na taki, który byłby powiązany z potencjalną wartością nieruchomości zapisaną w planach i wynikającą z jej lokalizacji i uzbrojenia wymusiłaby zwiększenie obrotów na rynku nieruchomości i uruchomienie od wielu lat nieużytkowanych terenów, a także terenów zainwestowanych w stopniu mniejszym niż ten zdefiniowany w planach i studiach.

Kolejną przyczyną stagnacji na rynku nieruchomości, która uniemożliwia łatwą konsumpcję ustaleń planów i studiów jest nieuporządkowany stan prawny olbrzymiej ilości nieruchomości w Polsce. Niemożność ustalenia właściciela przez kilka dekad skutkuje tym że dobrze zlokalizowany i uzbrojony teren leży przez wiele lat odłogiem.

Ponadto racjonalna polityka przestrzenna winna zakładać dystrybucję ludności w wielu ośrodkach o różnej skali, a nie jedynie nieograniczony wzrost ośrodków już dobrze funkcjonujących. Dla umożliwienia jednak takiej polityki konieczne jest po pierwsze prowadzenie polityki przestrzennej w skali regionalnej – potrzeba ustawy porządkujących relacje między podmiotami w skali metropolii. Ponadto, lub może przede wszystkim, niezbędne jest zapewnienie odpowiedniego transportu publicznego, umożliwiającego sprawne codzienne przemieszczanie się mas ludzi. Taki transport, dla uzyskania racjonalności wymaga aby obsługiwane miasta i osiedla charakteryzowały się odpowiednią gęstością zabudowy.

Ograniczenie potrzeb przemieszczania się można w pewnym stopniu uzyskać poprzez zapewnienie odpowiedniego mieszania funkcji w ramach ośrodków miejskich, jednak to mieszanie nie powinno być dziełem przypadku, a świadomym planowaniem. Pozostawiając lokalizację terenów mieszkalnych w całości w rękach przypadku narażamy przyszłych mieszkańców nowych osiedli na sąsiedztwo przykładowo niebezpiecznych zakładów chemicznych, czy farm produkujących trzodę chlewną.

Ilość argumentów przemawiających za wysoką szkodliwością społeczną proponowanych rozwiązań prawnych jest niezliczona. Można byłoby zawrzeć je na kartach wielotomowej encyklopedii. Powyżej wypunktowałam jedynie niektóre, te które wydają mi się szczególnie bolesne.

Przyznam że śledzenie równolegle dyskusji o przyjmowaniu lub nie do naszego zacnego kraju ofiar wojen, zmian klimatu, czy też takich czy innych zapaści gospodarczych oraz doniesień o wypadkach na naszych drogach wywołuje u mnie coś na kształt nasilającej się reakcji alergicznej. Psychoza, która ogarnia niektórych rodaków, ich lęk i obawa przed terroryzmem oraz straszenie opowieściami o muzułmańskim wilku, osiąga już rozmiary monstrualne. Jednocześnie dość spokojnie ci sami ludzie przyjmują doniesienia o kolejnych zdarzeniach na drogach. Zaledwie wczoraj i dzisiaj było ich w samej Łodzi kilka, ilustracje i cytaty z gazet poniżej.

http://www.dzienniklodzki.pl/na-sygnale/wypadki/g/wypadek-na-rondzie-insurekcji-kosciuszkowskiej-pijani-opiekunowie-zabrali-dziecko-i-uciekli,12187095,24325821/

http://www.dzienniklodzki.pl/na-sygnale/wypadki/a/wypadek-na-dabrowie-zderzenie-bmw-zbmw-zdjecia,12187085/

http://www.dzienniklodzki.pl/aktualnosci/a/wypadek-na-jedrzejowskiej-w-lodzi-zdjecia-film,12186159/

Większość dotyczyła całkowicie nieodpowiedzialnego prowadzenia pojazdów mechanicznych pod wpływem alkoholu. Inne przewiny to najczęściej nadmierna prędkość lub wymuszanie pierwszeństwa. Pokłosie wypadków samochodowych jest w naszym kraju wciąż bardzo duże. Podczas gdy dwa lata temu odnotowano nieznaczny spadek ich liczby w roku ubiegłym znów liczba wypadków wzrosła. Moje miasto rodzinne niestety w tych statystykach przoduje. Zwróćcie proszę uwagę jakiego to są rzędu wielkości – tu link do Raportu Komendy Głównej Policji z ubiegłego roku. W roku ubiegłym zgłoszono Policji “33 664 wypadki drogowe mających miejsce na drogach publicznych, w strefach zamieszkania lub strefach ruchu”, w tym 3026 wypadków było śmiertelnych, a rannych zostało 40766 osób. W roku 2014 wypadków było więcej bo 34970, w roku 2015 32967.

Spróbujcie zestawić te dane z analogicznymi danymi o liczbach ofiar zamachów terrorystycznych, o których czytamy w gazetach. Jednocześnie w tych wypadkach giną lub tracą zdrowie wszyscy, kobiety, dzieci, mężczyźni, cywile, czasem nawet służby mundurowe. Od dawna już na swój prywatny użytek nazywam kierowców którzy zachowują się skrajnie nieodpowiedzialnie terrorystami-samobójcami. I tak naprawdę porównując metody działania, szczególnie ostatnich zamachów, wiele się nie mylę.

Oczywiście możecie powiedzieć, że w tym przypadku nie jest to działanie zamierzone. Ci ludzie nie zabijają, ani nie ranią siebie ani innych w sposób celowy. Dla mnie, jako pieszego, czy dla członków mojej rodziny, którzy jednak w większości poruszamy się pieszo lub jeżdżąc rowerem, przyznam że nie ma to większego znaczenia. Nie jest dla mnie istotne czy przyczyną braku kontaktu z rzeczywistością u osoby, która mnie zabije lub uszkodzi będzie zamroczenie na skutek odurzenia wizją (taką czy inną, nawet religijną), czy też będzie to zamroczenie alkoholowe.
Jednocześnie władze mojego miasta z uporem godnym maniaka wspierają rozwój motoryzacji wydatkując na budowę infrastruktury znaczne kwoty pieniędzy. I nie kontrolują trzeźwości ani prędkości kierowców, lub też takie kontrole zdarzają się niezwykle sporadycznie. Nie ma też żadnych absolutnie przepisów limitujących sprzedaż napojów wyskokowych w święta, czy w godzinach porannych. W ogóle nie ma żadnych działań zmierzających do ukrócenia bezkarności pijanych idiotów wsiadających za kółko, a jeśli to są one marginalne. Rzecz nie tylko w wysokości kart, choć moim zdaniem za jazdę po pijanemu powinien to być co najmniej przepadek pojazdu ma rzecz Skarbu Państwa oraz dożywotnia utrata prawa jazdy, co w jej nieuchronności. To zaś wymaga konsekwentnych kontroli i egzekucji przepisów. Gadamy sobie o terroryźmie, a o prawdziwych przyczynach zgonów Polaków jakoś nie chcemy rozmawiać. Już do nich przywykliśmy zapewne, są codziennością. Dlaczego godzimy się dobrowolnie na taką codzienność?

Tytułowe pytanie często budzi emocje, szczególnie ostatnio. Wiele osób nie rozumie jak jest rola zieleni w miejskim środowisku, co często skutkuje wycinkami drzew. Niewiele osób zapytanych (a pytałam i to niejednokrotnie) potrafi przytoczyć inne niż wyłącznie emocjonalne argumenty uzasadniające potrzebę zieleni w miastach. Jako że nie tak dawno usiłowałam wyjaśnić to zagadnienie studentom postaram się, wykorzystując garść slajdów z wykładów, rzecz w miarę przystępnie wyjaśnić. Jednocześnie też wszystkie te informacje można łatwo potwierdzić. W sieci jest cała masa artykułów podających nie tylko uzasadnienie ale również dane liczbowe, zarówno te pochodzące z bezpośrednich analiz, jak i takie wynikające z symulacji komputerowych.

1. Drzewa w mieście obniżają temperaturę. Dzieje się tak dzięki zjawisku ewapotranspiracji czyli parowania połączonego z zasysaniem wody z gleby.
   
   W przypadku większych zbiorowisk zieleni ma szanse wytworzyć się również chłodząca bryza, która w bardziej gorące dni jest dla nas wszystkich wartością.
2. Drzewa rzucają cień. Zacienianie dotyczy zarówno chodników, asfaltu (które dzięki drzewom wolniej ulegają korozji), ale też budynków. Skutkuje to zmniejszaniem wydatków na chłodzenie pomieszczeń wewnątrz budynków. Trzeba pamiętać że podczas fal upałów wiele osób w wieku starszym cierpi na liczne dolegliwości, w tym niemało osób umiera. Ponadto wszyscy dość źle znosimy gorąco, zmniejsza się np. nasza produktywność.
   
3. Drzewa i ogólniej zieleń pochłania zanieczyszczenia. Dotyczy to zarówno licznych szkodliwych substancji takich jak PM, NO, SO2, CO, O3 ale też gazów cieplarnianych, w tym najgorszego bo najdlużej utrzymującego się w atmosferze dwutlenku węgla.
   
   Cień rzucany przez drzewa ogranicza emisję szkodliwych substancji z nagrzanych silników aut.
4. Drzewa pozwalają rozmaitym żywym organizmon funkcjonować w miastach. Owady, ptaki i inne stworzenia utrzymują naturalną równowagę i nie pozwalają na nadmierne rozmnażanie się tylko tych szkodników które są najbardziej odporne. Dzięki zieleni w mieście mamy szanse być zdrowsi.
   
   Drzewa są również najlepszym ekranem akustycznym dla miejskiego hałasu.
5. Roślinność zatrzymuje wodę, zwiększa retencję, zapobiega przesuszaniu gleby. Współcześnie miasta przywiązują do systemów rozprowadzania a nie wyłącznie technologicznego odprowadzania wody deszczowej coraz większą wagę. Wobec gwałtownych opadów atmosferycznych retencja oraz detencja (czyli okresowe przetrzymywanie nadmiaru wody deszczowej) ma znaczenie kluczowe. Jeśli nie będziemy o to dbać mogą nam paradoksalnie grozić okresowe podtopienia – kanalizacja nie będzie odpowiednio wydolna.
   
6. Ponadto drzewa upiększają miasto. Wprowadzają poczucie spokoju, wytchnienia, redukują stres. Badania potwierdzają że ich obecność wpływa na zmniejszenie przestępczości.
   
7. Wszystkie te powyższe czynniki wpływają bezpośrednio na wzrost warości nieruchomości w pobliżu terenów zadrzewionych.

Obchodzimy Barbórkę, tradycyjne święto wszystkich górników. W kościołach w Polsce można wysłuchać modlitw w ich intencji. Modlitw o to żeby nie ginęli, lub nie tracili zdrowia w wypadkach w kopalni, bo to pomimo postępu techniki nadal częste. Te intencje ostatnio zdarza się następują tuż po innych intencjach, o to aby działania Papieża Franciszka zmierzające do większego poszanowania środowiska naturalnego, dziedzictwa które nam zostało dane przez Boga i które powinniśmy zachować dla przyszłych pokoleń, zakończyły się sukcesem.

Nie mogę zrozumieć jak można nie widzieć absurdu tego zestawienia. Od tylu już lat powtarzają się czytelne znaki mówiące o tym, że należy zaprzestać wydobywania węgla. O tym że trzeba poszukać innych źródeł energii. O tym że naruszanie równowagi ekologicznej przez zużywanie nagromadzonych przez tysiąclecia zasobów w krótkim czasie nie prowadzi do niczego innego jak tylko do katastrofy. I wciąż nikogo to nie dziwi, nie przekonuje że należy zmienić zawód, poszukać innego źródła dochodu.

Węgiel nie zawsze był jedynym paliwem. Czytając o rozwoju Łodzi przemysłowej (np. w książce Ulica Piotrkowska Anny Rynkowskiej,której reprint ostatnio jest osiągalny w księgarniach – polecam) dowiadujemy się, że dopiero w drugiej połowie 19 wieku zaczęto używać węgla na skalę masową, zarówno w przemyśle jak i do ogrzewania mieszkań. Wcześniej używano do tego celu drewna. Obecnie odchodzi się od spalania paliw kopalnych na rzecz energii odnawialnej. Górnictwo węgla jest przeżytkiem epoki industrialnej i podobnie jak inne jej dziedziny powinno ulec transformacji. Technologia wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych rozwija się niezwykle dynamicznie. Nie wiem czemu Polska nie mogłaby stać się liderem innowacji w tej właśnie dziedzinie, tym bardziej że konieczność przekształcenia gospodarki w tym kierunku jest coraz bardziej paląca. Zwłaszcza w kraju, który ostatnio posiłkuje się w polityce autorytetem Kościoła katolickiego i Papieża.

Stąd moja osobista modlitwa za górników dotyczy tego aby, miast ginąć bądź doznawać uszczerbku zdrowia w kopalniach, udało im się skutecznie i z pożytkiem dla nas wszystkim, w tym w szczególności dla środowiska, zając wytwarzaniem energii ze źródeł odnawialnych.

Nigdy nie brakowało mi empatii dla osób starszych i tych którym chodzenie stwarza trudność. Jednak dopiero ostatnio osobiste doświadczenie powolnego powrotu do zdrowia po skomplikowanym złamaniu pozwala mi bezpośrednio odczuć jak to tak naprawdę jest kiedy każdy krok sprawia ból i proste, wydawałoby się, wyzwania codzienności urastają do rozmiarów …dość trudnych do pokonania.

No właśnie – ten wpis będzie o rozmiarach. Obserwując obarczone licznymi siatkami starsze Panie podczas wsiadania do tramwaju linii 15, w którym każdy z trzech stopni ma grubo powyżej 60 cm, a przekrój nie ma zupełnie nic wspólnego z ergonomią i wygodą użytkowania o której uczono nas na zajęciach pierwszego roku studiów architektonicznych… Patrząc jak kolejne starsze osoby, z których każda na swój sposób gramoli się żeby dostać się na pokład tramwaju serce mi się kraje. Jedna starsza Pani o lasce kuleje wyraźnie ale dzielnie chwyta się poręczy i wciąga na górę. Druga Pani, przygotowana, w adidasach i spodniach, pomaga sobie wspierając się kolanami. Trzecia stawia ciężkie siatki na coraz to kolejnych stopniach i biedna próbuje po jednym stopniu dostać się do środka. Poobserwujcie kiedyś starszych ludzi kiedy wsiadają i wysiadają z tramwaju, jak bardzo jest to dla nich trudne, jak wielkie to dla nich bywa wyzwanie. Równie trudnym jest utrzymanie się w pozycji stojącej wewnątrz, choć pory dnia kiedy przychodzi mi najczęściej jeździć nie są póki co najbardziej uczęszczane i szczęśliwie z dostępnością siedzeń nie ma wielkiego problemu. Wysiadanie jest równie problematyczne, kto wie czy nie trudniejsze. Ja sama boję się tych ostatnich chyba 80 cm dzielących najniższy stopień od asfaltu ulicy – nie wolno mi gwałtownie stąpać bo grozi to uszkodzeniem świeżo nawarstwionej kostniny w miejscu złamania. Zresztą wyraźnie czuję jak mnie to miejsce w tych właśnie momentach boli. To są wymiary jednego rodzaju.

Druga kategoria uciążliwych wymiarów to odległości. Odległości jeśli rzecz odnieść do dystansów dzielących większość miejsc w śródmieściu Łodzi od przystanków komunikacji publicznej są potworne. Szczerze współczuję osobom niepełnosprawnym. Nie dość że chodnik krzywy, nie dość że kałuże, nie dość że nie sposób przejść przez jezdnię za jednym zamachem bo światła tak szybko się zmieniają. To jeszcze trzeba chodzić tak bardzo daleko. A każdy krok boli. W miarę wzrostu odległości boli coraz bardziej. Potem trzeba stanąć i stać na przystanku czekając, co ból potęguje. Potem przyjeżdża tramwaj lub autobus i wracamy do pierwszej części opowieści. Nigdy dotąd tak bardzo nie zdawałam sobie sprawy jak rzecz kiepsko wygląda z perspektywy staruszka. Każde wyjście z domu to cała wyprawa.

Wiem że priorytetem w miejskim budżecie jest wszystko inne. Nie przebudowa torów i wymiana taboru na nowy. Nie dogęszczenie przystanków i dodanie nowych linii autobusowych. Nie przebudowa skrzyżowań tak aby zmniejszyć uciążliwość przesiadania się pieszych. Nie zwiększenie częstotliwości przystanków. Mamy lotnisko, mamy mieć nowe Zoo z wielkim parkingiem, mamy nowe drogi i dojazdy, mamy przecież masę nowych, wspaniałych inwestycji. I to pomimo że demografia Łodzi krzyczy. Pomimo że udział osób starszych jest tak znaczny i ma ulec zwiększeniu. Pomimo, a może dlatego że starsi ludzie nikogo już nie obchodzą?